Abstract:
Мақалада Ілияс Есенберлиннің ХV ғасырдан бастап ХІХ ғасырдың ортасына дейінгі кезеңде қазақ
даласында болып өткен оқиғаларды қамтитын «Көшпенділер» тарихи трилогиясын құрған «Хан
Кене» (Қаһар) (1969), «Алмас қылыш» (1971) жəне «Жанталас» (1973) секілді танымал романдарына
басты назар аударылған. Қазақ халқының қалыптасуы барысы, оның Жоңғариямен, Қытаймен,
Хиуамен, Бұхарамен, Ресей империясымен күрделі өзара қарым-қатынастары суреттелген.
«Көшпенділердің» Қазақстанда басылып шыққанынан кейін, аталмыш трилогия бүкілодақтық
аудиторияның басты назарына айналғандығы көрсетілген. 80-ші жылдардың басында І.Есенберлиннің
қазақ ұлттық бастауы жайлы əңгімелейтін жəне үш романнан тұратын «Алтын Орда» трилогиясын
жазғандығы туралы айтылған. Үздік қылқалам шеберінің қазақ даласының біртұтас жəне шынайы
тарихи суретін беруде, сондай-ақ кеңес идеологиясының темір құрсаулы қатаң талаптарына
қарамастан, көптеген тарихи тұлғалар мен оқиғаларды əділ бағалауда Қазақстанның кəсіпқой
тарихшыларын басып озғаны жəне бұл абыройлы іс болғандығы туралы қорытынды жасалған.
