Abstract:
Seed germination and viability of seed material of Serratula kirghisorum of various
methods of cryoconservation are studied; influence of a container, a method of freezing and defrosting, application of cryoprotectors is defined. The best indicators have been received at use of glycerin as cryoprotector, plastic test ubes. Thawing of seed material needed to be carried out quickly with application of a hot water bath. The biology of germination of seed material at various methods of cryodeposition is studied. Essential distinctions in biology germination of seeds after a cryopreservation aren't revealed. The sprout passed all phases of development; the sizes of the main parts of sprout had not considerable differences. After freezing in liquid nitrogen passing by a sprout of phases of development happened slightly quicker, on average for one day, besides sprouts were more viable and strong. All results testified about safety of a cryopreservation for a
seed germ, and allowed to use this method for preservation of seed material during creation of a collection of endemic plants’ seeds. The cryoconservation of seed materials of Serratula kirghisorum. Мақалада криоконсервацияның əр түрлі əдістері арқылы қырғыз түймебасының тұқымдық материалдарының өнгіштігі мен тіршілік қабілеттілігі зерттелді, ыдыстардың əсерлері, мұздату жəне еріту əдістері, криопротекторларды пайдалану анықталды. Криопротектор ретінде глицеринді, пластикалық түтіктерді пайдалану кезінде ең жақсы көрсеткіштер алынды. Тұқымдық материалдарды ерітуді су буында (ваннасында) жылдам жүргізу қажет. Криодепонирлеудің əр түрлі əдістері арқылы тұқымдық материалдардың өніп-өсу биологиясы зерттелді. Криоконсервациядан кейін тұқымдардың өніп-өсу биологиясында айтарлықтай айырмашылықтар байқалмады. Өскін дамудың барлық сатысынан өтеді, өркеннің негізгі бөліктерінің өлшемдерінде айтарлықтай айырмашылықтар жоқ. Сұйық азотта мұздатудан кейін өскіннің даму сатылары орта есеппен бір тəулікте жылдамырақ өтеді, сонымен қатар өскіндер біршама өміршең жəне мықтырақ келеді. Осының барлығы тұқымның ұрығы үшін криоконсервацияның қауіпсіздігін дəлелдейді жəне сақтаудың осы əдісін тұқымдық материалдарды эндемик өсімдіктердің тұқымдарын жинақтау үшін пайдалануға мүмкіндік береді. Изучены всхожесть и жизнеспособность семенного материала серпухи киргизской при различных ме-
тодах криоконсервации, определено влияние тары, метода замораживания и размораживания, применения криопротекторов. Наилучшие показатели, отмечено в статье, были получены при применении глицерина как криопротектора, пластиковых пробирок; оттаивание семенного материала необходимо было проводить быстро, с применением водяной бани. Изучена биология прорастания семенного материала при различных методах криодепонирования. Определено, что существенных различий в биологии прорастании семян после криоконсервации не обнаружено. Авторами подчеркнуто, что проросток проходит все фазы развития; размеры основных частей побега значительных отличий не имеют; после замораживания в жидком азоте прохождение проростком фаз развития происходит чуть быстрее, в среднем на одни сутки, кроме того, проростки более жизнеспособные и крепкие. Все это, определено в статье, свидетельствует о безопасности криоконсервации для зародыша семени и позволяет использовать данный метод сохранения семенного материала при создании коллекции семян эндемичных растений.